DOWÓD Z NAGRANIA – POSTĘPOWANIE CYWILNE

Zagadnienia ogólne

W praktyce bardzo często moi klienci zadają pytanie, czy jako dowód w sprawie może zostać wykorzystane nagranie rozmowy. Problem ma coraz większe znaczenie praktyczne. Dzieje się tak, ze względu na coraz powszechniejszy dostęp do technologii, która pozwala na sprawne nagranie rozmowy o bardzo wysokiej jakości, często bez wiedzy osoby nagrywanej. Jaka będzie zatem decyzja Sądu wobec złożonego wniosku dowodowego w postaci nagrania dźwięku? Odpowiedź na to pytanie nie jest niestety jednoznaczna.

Autorzy komentarzy do kodeksu postępowania cywilnego są w tym przedmiocie podzieleni. Samo zagadnienie wydaje się obecnie  kwestią sporną. Zwracam uwagę, iż w kodeksie postępowania cywilnego nie znajduje się żaden przepis, który miałby wprost zakazywać możliwości dopuszczenia dowodu z nagrania rozmowy.  Zgodnie z artykułem 227 kodeksu postępowania cywilnego przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie. Nie ulega wątpliwości, iż często dowód z nagrania rozmowy może mieć kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wobec braku innych środków dowodowych.

Ustawodawca odniósł się do możliwości dopuszczenia dowodu z nagrania dźwięku w art. 308 kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z przywołanym przepisem sąd może dopuścić dowód z filmu, telewizji, fotokopii, fotografii, planów, rysunków oraz płyt lub taśm dźwiękowych i innych przyrządów utrwalających albo przenoszących obrazy lub dźwięki. Do przeprowadzenia wyżej wskazanych dowodów Sąd powinien zastosować odpowiednio przepisy o przeprowadzeniu dowodu z oględzin oraz dowodów z dokumentów.

Dowód z nagrania rozmowy – rozbieżności w orzecznictwie

Wątpliwości budzi dopuszczenie dowodu z nagrania rozmowy, która została nagrana bez zgody rozmówcy.

Takie działanie może zostać uznane za naruszające zawartą w art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasadę wolności i ochrony tajemnicy komunikowania się.

Zwracam uwagę na wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 10 stycznia 2008 r., sygn. akt IACa 1057/07. W wyroku tym Sąd wskazał, że podstępne nagranie prywatnej rozmowy godzi w zasadę swobody i ochrony komunikowania się wynikającą  z art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zagrożone są zasady prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego wynikającej z  Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

Znany jest mi również pogląd, zgodnie z którym dopuszczenie dowodu z podstępnie nagranej prywatnej rozmowy może naruszać dobra osobiste osoby nagranej i korzystać z ochrony wynikającej z art. 23 kodeksu cywilnego.

Zwracam również uwagę na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2003, sygn. akt I CKN 94/01. W tym wyroku zwrócono uwagę, iż gdy jedna ze stron postępowania nie zakwestionowała skutecznie autentyczności materiału dźwiękowego nie ma żadnego argumentu, który miałby  spowodować oddalenie takiego wniosku dowodowego. Nie ukrywam, iż w pełni podzielam pogląd wyrażony w wyżej wskazanym wyroku. Uważam, że dowód z nagrania autentycznej rozmowy powinien zostać przez Sąd dopuszczony i przeprowadzony.

Dowód z nagrania – problemy praktyczne

Nie bez znaczenia jest również fakt, iż dowody o charakterze audialnym wobec bardzo zaawansowanych możliwości technicznych mogą zostać stosunkowo łatwo zniekształcone oraz zmanipulowane. Okoliczność ta  może budzić wątpliwości w zakresie możliwości dopuszczenia takich środków dowodowych. Względem tego typu dowodów istnieje konieczność wzmożonej weryfikacji w szczególności dotyczącej okoliczności i kontekstu powstania takiego dowodu. Zgodnie z treścią artykułu 233 kodeksu postępowania cywilnego sąd oceniając wiarygodność i moc dowodów powinien kierować się własnym przekonaniem wypracowanym na podstawie wszechstronnego rozważenia całości zebranego materiału.

Dowód z nagrania  – podsumowanie

Idealnym wręcz podsumowaniem problemu dotyczącego możliwości dopuszczenia i przeprowadzenia dowodu z nagrań dźwiękowych jest wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 9 października 2014 r., sygn. akt I ACa 432/14. W treści wskazanego orzeczenia Sądu zwrócił uwagę, iż procedura cywilna nie reguluje kwestii możliwości wykorzystania dowodu z nagrań rozmowy. Jednocześnie Sąd zaakcentował, że nie można przyjąć zasady całkowitej swobody i dowolności w procesowym wykorzystywaniu dowodów uzyskanych z naruszeniem przepisów prawa. Sąd zaakcentował, że  nie można się zgodzić ze stanowiskiem, bezwzględnego i całkowitego zakazu korzystania z takich dowodów.

Z mojej praktyki zawodowej wynika, że  mimo wątpliwości teoretycznych dowody z nagrań rozmów prywatnych są na ogół dopuszczane przez sądy. Pamiętać jednak należy, iż decyzja o dopuszczeniu każdego dowodu należy ostatecznie do sądu. Dopuszczenie dowodu z nagrania rozmowy jest uzależnione między innymi od okoliczności w jakich powstało nagranie. Dodatkowo istotna jest możliwość ustalenia tożsamości osób nagranych. Najistotniejszym argumentem jest jednak zasadność przeprowadzenia takiego dowodu w okolicznościach faktycznych konkretnego postępowania.

Jeżeli masz wątpliwości, czy nagranie dźwięku może zostać wykorzystane w Twojej sprawie lub Sąd oddalił złożony przez Ciebie wniosek dowodowy, zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią.

Adwokat Tomasz Kosterka