ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH
ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH – WSTĘP
W pierwszej kolejności zwracam uwagę, że co do zasady zainicjowanie postępowania sądowego w Polsce jest odpłatne. Oczywiście jest grupa spraw oraz podmiotów, które z mocy ustawy są zwolnione z konieczności uiszczenia takiej opłaty na wstępie. Jako przykład można tutaj wskazać sprawy o odszkodowanie z tytułu szkód górniczych, sprawy o ustalenie obowiązku alimentacyjnego lub sprawy roszczeń pracowniczych. Zasadą jest jednak odpłatność postępowania sądowego. Co istotne złożenie samego wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest jednak nieodpłatne.
CZY KAŻDY MOŻE UBIEGAĆ SIĘ O ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW SĄDOWYCH?
Co do zasady każdy jest uprawniony do złożenia wniosku o zwolnienie od konieczności ponoszenia kosztów sądowych w całości lub w części. Należy również pamiętać, iż taki wniosek możesz złożyć również w toku postępowania sądowego. Jako przykład można tutaj wskazać złożenie takiego wniosku w związku ze zobowiązaniem Sądu do uiszczenia bardzo wysokiej zaliczki na poczet przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych może być złożony również w związku z zainicjowaniem postępowania odwoławczego.
KIEDY MAM NA TO SZANSĘ?
Oczywiście należy pamiętać, że Sąd ma pełną swobodę w zakresie orzekania co do zwolnienia od kosztów sądowych. Ustawodawca nie przewidział ściśle określonych progów dochodowych lub innych arytmetycznych przesłanek. Ustawodawca wymaga jedynie wykazania, że wnioskodawca nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i swojej rodziny. W mojej ocenie jeżeli subiektywnie czujesz, że opłata sądowa przekracza Twoje możliwości finansowe warto złożyć taki wniosek. W praktyce Sądy faktycznie korzystają z instytucji zwolnienia od kosztów sądowych. Warto próbować, jednak zachowując oczywiście zasady zdrowego rozsądku. Jeżeli Twój miesięczny dochód to wielokrotność opłaty sądowej, a nie zachodzą inne wyjątkowe okoliczności, złożenie takiego wniosku będzie raczej bezcelowe i spowoduje wyłącznie przedłużenie postępowania.
CO NALEŻY ZROBIĆ?
Jeżeli jesteś zainteresowany zwolnieniem od kosztów sądowych w całości lub w części przede wszystkim musisz złożyć odpowiedni wniosek. Już w piśmie procesowym inicjującym dane postępowanie można zawrzeć taki wniosek. Ustawodawca nie przewidział szczególnych wymagań formalnych samego wniosku. Nie ulega jednak wątpliwości, iż z jego treści powinno wynikać czego domaga się wnioskodawca. W szczególności należy doprecyzować czy zwolnienie od kosztów ma dotyczyć ich całości lub tylko jakiejś części. Oczywiście taki wniosek w Twoim imieniu może złożyć również występujący w sprawie adwokat. Jedynym warunkiem formalnym jest dołączenie do wniosku wypełnionego urzędowego formularza tak zwanego oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania. Dokument ten musi być własnoręcznie podpisany. Złożenie wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych bez tego dokumentu będzie nieskuteczne. W takiej sytuacji Sąd bez wątpienia wezwie Cię do uzupełnienia braku formalnego.
WZÓR OŚWIADCZENIA
Wzór oświadczenia o stanie rodzinnym, majątku, dochodach i źródłach utrzymania można pobrać tutaj.
CZY DECYZJA SĄDU JEST OSTATECZNA?
Sąd orzekając o zwolnieniu od kosztów sądowych wydaje postanowienie. Jeżeli orzeczenie Sądu nie jest dla Ciebie satysfakcjonujące masz prawo złożyć na nie zażalenie. Pamiętaj, że masz na to 7 dni od dnia doręczenia Ci postanowienia Sądu. Złożenie zażalenia po tym terminie będzie bezskuteczne. Zażalenie na postanowienie o oddaleniu wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych jest wolne od opłaty sądowej. Decyzja Sądu II instancji jest ostateczna. Na wypadek negatywnie rozpoznanego wniosku Sąd powinien wezwać Cię do uzupełniania braku formalnego w postaci konieczności uiszczenia brakującej opłaty sądowej w terminie 7 dni.
CZY TYLKO OSOBY FIZYCZNE MOGĄ UBIEGAĆ SIĘ O ZWOLNIENIE OD KOSZTÓW?
Zgodnie z ustawą o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie tylko osoby fizyczne są uprawnione do złożenia wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych. Ustawodawca przewiduje taką możliwość również dla osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobą prawną, które jednak posiadają zdolność prawną.
Jeżeli masz wątpliwości związane z możliwością zwolnienia od kosztów sądowych lub potrzebujesz pomocy w sprawie redakcji zażalenia na postanowienie Sądu zapraszam do bezpośredniego kontaktu z kancelarią adwokacką w Rybniku.
Adwokat Tomasz Kosterka